Уйку адамдын күнүмдүк жашоосунун маанилүү бөлүгү болуп саналат, ал адамдын физикалык жана психикалык саламаттыгына, физиологиялык функциясына жана когнитивдик функциясына маанилүү таасир этет.Мелатонин, эпифиз безинен бөлүнүп чыккан гормон уйку ритмин жөнгө салууда жана уйкунун абалын сактоодо негизги ролду ойнойт.Бул макалада профессионалдык адабияттын көз карашы менен уйкуга мелатониндин жөнгө салуучу таасири каралат.
Мелатониндин түзүлүшү жана секреция принциби
Мелатонин – сүт эмүүчүлөрдүн эпифизинин гипофиз бези тарабынан синтезделген жана бөлүнүп чыккан индол гормонунун бир түрү, анын ачык ритмине ээ.Жетиштүү жарык менен чөйрөдө торчо жарыкты сезет жана торчо-гипоталамус-эпизе огу аркылуу мелатониндин синтезин жана секрециясын токтотот.Караңгы чөйрөдө торчо жарыкты сезбейт жана торчо-гипоталамус-пинеалдык огу аркылуу мелатониндин синтезин жана секрециясын шарттайт.
Уйкунун сапатына мелатониндин таасири
Мелатонинбиринчи кезекте циркаддык саатты жөнгө салуу жана ойгонууну токтотуу үчүн белгилүү бир мелатонин рецепторлору менен өз ара аракеттенүү аркылуу уйкуга өбөлгө түзөт.Түн ичинде мелатониндин деңгээли көтөрүлүп, организмдин биологиялык саатын тууралап, адамды уктатууга жардам берет.Ошол эле учурда, мелатонин ойгонууну басуу менен уйкуну сактоого жардам берет.Изилдөөлөр көрсөткөндөй, мелатониндин уйкуга жөнгө салуучу таасири дозасы жана кабыл алуу убактысы менен тыгыз байланышта.
Үч, мелатонин оорулары жана уйкуга байланыштуу оорулар
Мелатониндин бузулушу уйкунун бузулушуна жана уйкуга байланыштуу башка ооруларга алып келиши мүмкүн.Мисалы, уйкусуздук, нөөмөт синдрому жана реактивдүү лагга көнүү кыйынчылыгы сыяктуу уйкунун бузулушу мелатонин секрециясынын ритминин бузулушу менен байланыштуу.Мындан тышкары, кээ бир изилдөөлөр мелатониндин жетишсиз өндүрүшү Альцгеймер оорусу, депрессия жана башка оорулардын рискин жогорулашы мүмкүн экенин көрсөттү.
корутунду
Уйкуну жөнгө салууда мелатониндин ролу бир нече деңгээлде кеңири изилденген.Бирок, мелатониндин уйкуну жөнгө салуудагы белгилүү ролуна карабастан, дагы эле көп суроолор бар.Мисалы, мелатониндин иш-аракетинин конкреттүү механизми дагы эле изилдөөнү талап кылат;Мелатониндин уйкуну жөнгө салууга тийгизген таасири ар кандай адамдарда (мисалы, ар кандай курактагы, жыныстагы жана жашоо мүнөзүндөгү адамдарда) ар кандай болушу мүмкүн.Жана мелатониндин жана башка физиологиялык жана психологиялык ден соолук факторлорунун ортосундагы өз ара байланышты изилдеңиз.
Мындан тышкары, уйкуну жөнгө салууда мелатонинди колдонуу келечектүү перспективаларды көрсөтсө да, анын коопсуздугу, натыйжалуулугу жана оптималдуу колдонулушу дагы эле клиникалык далилдерге муктаж экендигин белгилей кетүү керек.Ошондуктан, келечектеги изилдөө багыттары уйку жана ага байланыштуу ооруларды жакшыртууда мелатониндин чыныгы таасирин текшерүү үчүн көбүрөөк клиникалык сыноолорду жүргүзүүнү камтышы керек.
шилтеме
Bachman, JG, & Pandi-Perumal, SR (2012). Мелатонин: уйку бузулуулардан тышкары клиникалык колдонмолор. Pineal изилдөө журналы, 52 (1), 1-10.
Brayne, C., & Smythe, J. (2005). Уйкудагы мелатониндин ролу жана анын клиникалык мааниси. Journal of Pineal Research, 39 (3),
Посттун убактысы: 2023-жылдын 27-сентябрына чейин